Yazılımın hayatımızın her alanına girmesi, bu sektördeki ürün çeşitliliğini ve sayısını oldukça artırmıştır. Bu durum sektördeki rekabeti kızıştırmakla beraber ürün sahiplerine yeni sorumluluklar yüklemiştir. Sektörde öne çıkabilmek için yazılım sahipleri artık kullanıcının dilinden anlamak ve aynı dili konuşmak zorunda. Bunun için kullanılan yöntemlerin bir basamağı da “kullanılabilirlik testleri”dir. Bu yazımızda;
- kullanılabilirlik testinin ne olduğundan
- kullanılabilirlik testinin bileşenlerinden
- kullanılabilirlik testi yöntemlerinden
bahsedeceğiz.
Kullanılabilirlik testi nedir?
Kullanılabilirlik testi, kullanılabilirliğinin değerlendirilmesi istenen arayüzün belirlenen hedef kitlede belirlenen görevlerin yaptırılmasi ve bu süreçte kullanıcıdan verimlilik, etkililik ve memnuniyet değerlerinin alınmasıdır.[1] Kullanılabilirlik testleri yazılımın
- kullanışlılığını,
- öğrenilebilirliğini ve
- son kullanıcı için ne kadar uygun olduğunu
ölçmektedir. Kısaca kullanıcı testleri, arayüzün kullanıcı dostu (user-friendly) olup olmadığını ölçer diyebiliriz.
Kullanılabilirlik testi bileşenleri
Kullanıcı testleri 5 bileşenden oluşur[2];
- Öğrenilebilirlik: Kullanıcılar ilk defa kullandıkları arayüzde, basit işlemleri kolaylıkla tamamlayabiliyor mu?
- Verimlilik: Kullanıcılar verilen tasklerı hızlı tamamlayabiliyor mu?
- Hatırlanabilirlik: Kullanıcılar ilk kullanımdan sonra yazılımı kullanmadan geçen süre sonrasında yazılımı hala verimli şekilde kullanabiliyor mu?
- Hatalar: Kullanıcı ne kadar hata yapıyor, yaptığı hatalar ne kadar ciddi ya da kullanıcı hatalarını kolayca düzeltebiliyor mu?
- Memnuniyet: Kullanıcılar yazılımdan memnun kaldırlar mı?
Kullanılabilirlik testi metotları
Kullanılabilirlik çeşitli test metotları kullanılarak ölçülür. Bunlardan birkaçını inceleyelim.
Online Göz İzleme: Kullanıcının ekranın hangi kısmına ne kadar baktığına dair bilgi toplamak amaçlı yapılan işlemdir. Böylelikle dikkat çekmesi gereken öğeler en çok bakılan noktalara yerleştirilebilir.
Mouse Hareketi ve Tıklama Haritası: Amaç kullanıcının mouse hareketlerinin ortalamasına bakarak dizaynı iyileştirmektir.
Laboratuvar Testleri: Kullanıcının test sırasında testi yapan kişi tarafından incelenerek not alındığı test türüdür.
Geri Bildirim Testleri: Kullanıcılar yazılım hakkındaki yorumlarını belirtir ve bu yorumlar üzerinden inceleme yapılarak iyileştirme sağlanır.
Modere Edilen Online Kullanıcı Testi: Kullanıcıların test esnasında araştırmacı tarafından yönlendirildiği, uzaktan test yöntemidir.
Modere Edilmeyen Online Kullanıcı Testi: Modere edilmeyen online kullanıcı testinin, modere edilen online kullanıcı testinden farkı daha önceden oluşturulmuş senaryoların kullanıcı tarafından adım adım uygulanmasıdır.
A/B Testi: Bu yöntem ile bir arayüzün farklı versiyonlarının performansı ölçülebilir.
Referanslar:
İş Analizi / Proje Yönetimi 